donderdag 15 augustus 2013

De slechtste film sinds de de val van het Derde Rijk

Een film die mij letterlijk deed walgen. En dan niet letterlijk in de figuurlijke zin, zo als zo vaak abusievelijk gesteld wordt heden ten dagen, maar letterlijk.

Een film die verheerlijking van moorddadig en sadistisch geweld naar een ongekend hoog plan tilt.

Een film die associaties met de meest gewelddadige en misdadige regimes oproept, ook al is schrijver dezes zich bewust van de almaar verslappende kracht van zulke vergelijkingen. Maar deze film vraagt er nou eenmaal om in zo'n perspectief geplaatst te worden.

Los van de evidente morele en ethische punten die in de bespreking naar voren komen, is het ook gewoon een hele slechte film. Een buitengewoon onsamenhangend script, een overvloed aan overbodige verwijzingen naar andere films, puberale pogingen tot humor en satire, vermoeiend saaie scenes vol overtollige en ridicule dialogen en enkele legendarisch slechte acteerprestaties. Oké, er zijn één of twee acteurs die een goede vertolking van hun rol ten besten geven, maar dat weet de film helaas niet te redden.

Voor degenen die dat nog niet hebben weten te raden, heb ik het natuurlijk over Inglourious Basterds van Quentin Tarantino. Ik wil op deze plaatst even zeggen dat beslist geen Tarantino-hater ben, althans dat was ik niet voordat ik deze toch wel misdadig slechte film zag.

Het valt te verdedigen dat mijn negatieve opvatting het gevolg is van mijn potentiële persoonlijke evolutie van post-modernist naar moralist. Zover zou ik zelf niet willen gaan, maar het valt te zeggen dat een absolute nihilist met een voorliefde voor visueel geweld wellicht minder problemen met deze film zou hebben. 

Het lijkt me vooral dat Tarantino bij het maken van deze film elke balans tussen cinema en post-modernisme uit het oog is verloren. De film is zoals gezegd voorzien van een overdaad aan verwijzingen naar al-dan-niet klassiek films en filmmakers. Het eigenlijke verhaal met een groep Joodse paramilitairen gezind op wraak en een eveneens wraakzuchtigh Joods meisje als protagonisten en daar tegenover een sadistische SS'er en de gehele top van Nazi-Duitsland is te bizar voor woorden. Maar een zeer bizar verhaal hoeft een goede film niet in de weg te staan. Integendeel, zou ik haast zeggen. In dit geval zijn de slechte plot en de santekraam aan absurde karakters elementen die de film zo slecht maken als die is.

Los van het morele oordeel, ben ik dus van mening dat het een langdradige vervelende film is, die tevergeefs probeert op de lachspieren van de kijker te werken. Persoonlijk vind ik het walgelijke aan deze film dat de protagonisten ongeneerd moordadig zijn. Ik ben mij bewust van de rijke traditie aan slasher- en spatterfilms, waardoor geweld in films enigszins gedemoraliseerd is voor velen. Maar juist doordat deze film het geweld in de context van de Tweede Wereldoorlog plaatst, in onze cultuur toch een eikpunt moreel en ethisch verderf, begeeft Tarantino zich op zeer glad ijs.

Het moorddadig geweld wordt als vermaak gebracht. Moedwillige verminking en marteling en brute moorden, worden tonge-in-cheek en voorzien van bon mots vanuit divers hoeken in beeld gebracht. Binnen het oevre van Tarantino is dit uiteraard niks nieuws, het is zijn handelsmerk. In zijn eerdere films had ik zelf weinig moeite ermee. Het feit dat deze film een quasi-historische setting heeft, maakt het geweld een stuk minder waardevrij. Daarbij is dat de film de traditionele rollen binnen Tweede-Wereldoorlogfilms omgedraaid. Zo zijn het nu de Joden die een ruimte vol Nazi's afgrendelen afbranden en wie poogt te ontsnappen wordt neergeschoten. Deze overduidelijke filmische verwijzing naar de moordpartijen van Einzatsgruppen en andere SS-eenheden op de Joodse, Poolse en Wit-Russische bevolking maakte mij eerlijk gezegd misselijk. Wellicht ben ik te gevoelig, maar ik vond dit eigenlijk niet kunnen. En wellicht dat dit een scene was die uiteindelijk ooit eens gemaakt zou moeten worden, maar voor mij had het niet gehoeven.

Uiteraard zou een advocaat van de duivel in kunnen brengen dat de film een satirische kritiek is op onze maatschappij die geweld verheerlijkt. Ik ben het daar niet mee eens, omdat het volgens mij juist deze film is die zelf model staat voor de verheerlijking van geweld binnen de popcultuur. En ik zie geen aanwijzingen binnen de film voor zelfkritiek, afgezien wellicht van de bizarre proporties die het geweld aanneemt. 

Een ander punt ter verdediging van de film zou kunnen zijn dat de omkering van rollen een ander licht op materie werpt. Maar wat mee betreft neemt deze film op geen enkele wijze de complexe materie van de historische werkelijkheid serieus, dus van een serieus ander licht op de Tweede Wereldoorlog is wat mij betreft in de verste verte geen sprak

Al met al om diverse redenen in elk geval de slechtst oorlogsfilm die ik ooit heb gezien. Zelfs een buitengewoon matig misbaksel als "The Battle of the Bulge" is in vergelijking nog een alleszins behoorlijke film. Als tegenwicht voor deze abjecte Amerikaanse rotzooi zal ik in de komende artikelen een paar onderbelichte oorlogsfilms uit de Sovjet-Unie bepreken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten