woensdag 6 november 2013

De wraak van Gaia of hoe de mensheid naar de ondergang toesnelt

Afgezien van de duistere kanten van onze kapitalistische samenleving met de constante dwang naar meer economische groei en zogenaamde welvaart, zijn veel mensen zich tegenwoordig van een andere grote dreiging bewust: de gevreesde klimaatverandering. Ik ga hier op deze plaats niet ontkennen dat het klimaat verandert. Ik ga echter wel ontkennen dat de klimaatverandering een dreiging is waar we veel aan kunnen doen en dat het het belangrijkste milieuvraagstuk van deze tijd is. Dat is het namelijk niet. Ik ben van mening dat de antropogene ecologische verwoesting van onze planeet een vele malen prangender vraagstuk is, waar beleidstechnisch wellicht nog wat aan te doen is ook. Als het niet al te laat is.

De opwarming van de Aarde zou er uiteindelijk toe kunnen leiden dat al het water op Aarde verdampt en onze planeet even levenloos wordt als Venus.

Goed, maar eerst nog maar even het klimaat behandelen dan. De koolstofdioxideconcentratie is inmiddels al zo hoog dat het klimaat de komende eeuwen op zal warmen, zelfs als we vandaag zouden stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen. En wat voor effect het stijgen van de gemiddelde temperatuur op Aarde precies zal hebben, is niet te zeggen. Mensen die denken dat dat wel te zeggen is, hebben te veel vertrouwen in modellen. Misschien vallen de effecten mee, misschien vallen ze tegen. Alleen door koolstofdioxide op een extreem grote schaal aan de atmosfeer te onttrekken, is de opwarming wellicht te stoppen. Maar momenteel is er geen praktisch toepasbare techniek beschikbaar die dat te werk kan stellen.

THE JELLYFISH ARE TAKING OVER!!!

Mijn vrees voor een ecologische apocalyps is wellicht het best verwoord door de bioloog Lisa-ann Gershwin:  

We are creating a world more like the late Precambrian than the late 1800s—a world where jellyfish ruled the seas and organisms with shells didn’t exist. We are creating a world where we humans may soon be unable to survive, or want to. 

De natuurwetenschappelijk onderlegde lezer zal wellicht wel weten dat in het Cambrium het leven ontstond zoals we dat nu kennen. We lopen dus volgens Gershwin het risico het leven zoals we dat nu kennen onmogelijk te maken en terug te keren naar de rudimentaire ecologie van Precambrium. Het is uiteraard de vraag of dat zo is en waarom dat zo zou zijn. Ik weet uiteraard niet zeker of het zo is en zoals bij alle onheilsprofetieën, zo is ook hier een zeker sensationalisme te bespeuren. Echter ik meen wel dat verlies aan biodiversiteit door menselijk handelen wordt onderschat en dat met name de potentiële effecten van een verminderde biodiversiteit niet terdege onderkend of eigenlijk gewoon genegeerd worden.

Nachtmerrie wordt werkelijkheid: binnenkort is de hele aarde bedekt met monocultuur

Dat de biodiversiteit door menselijk handelen afneemt, is wat mij betreft een vaststaand feit. Zeeën worden leeggevist en bos wordt vervangen door monocultuur. In hoeverre biodiversiteit het waard is te behouden is uiteraard deels ook een moreel vraagstuk. Heeft natuur intrinsieke waarde en is het alleen daarom al van belang het te beschermen? Een goede vraag en ik ben persoonlijk geneigd die vraag bevestigend te beantwoorden. Maar aangezien de meerderheid van de mensheid die zienswijze niet deelt, is het van belang ook met andere argumenten te komen.

Willen we ook de komende generaties van voedsel blijven kunnen voorzien dan is het van groot belang zo min mogelijk biodiversiteit te vernietigen. Deze gedachte lijkt enigszins tegenstrijdig met de praktijk dat ons voedsel steeds mono-specifieker wordt: we eten steeds minder soorten. Maar juist door ons afhankelijk te maken van monoculturen worden we kwetsbaarder voor ziektes en milieu- en klimaatveranderingen. En we moeten ons er van bewust zijn dat de planetaire ecologie een complex systeem is, wat we zo min mogelijk moeten proberen te verstoren. Een bekend ecologisch voorbeeld van verstoring is het wegvallen van zogeheten keystone species, soorten die een essentiële rol vervullen binnen een ecosysteem. Een goed voorbeeld hiervan zijn bijen, die een sleutelrol vervullen bij het bestuiven van planten en gewassen.  Sterven bijen uit, dan kunnen de gevolgen verstrekkend zijn. Het punt is natuurlijk, dat we meestal niet weten wat de sleutelsoorten zijn, totdat ze wegvallen en hele ecosystemen in elkaar donderen.

Aangezien momenteel zoveel habitat verwoest wordt, landbouw intensiever wordt, steden groeien en oceanen leeg raken, zal geleidelijk de biodiversiteit zodanig afnemen dat uiteindelijk het voortbestaan van de Mens op Aarde niet meer te garanderen is. De Mensheid kan proberen andere planeten te koloniseren om zo voort te leven, maar zal op die manier moreel niet meer zijn dan een sprinkhanenplaag. Het ene veld leeg eten om door te trekken naar het volgende. Het einde nadert, de vraag is slechts of ons een genadeschot gegund zal worden.

I’ve stumbled on the side of twelve misty mountains
I’ve walked and I’ve crawled on six crooked highways
I’ve stepped in the middle of seven sad forests
I’ve been out in front of a dozen dead oceans
I’ve been ten thousand miles in the mouth of a graveyard
And it’s a hard, and it’s a hard, it’s a hard, and it’s a hard
And it’s a hard rain’s a-gonna fall

Geen opmerkingen:

Een reactie posten